17, 18, 24 en 25 nov 2023
vrij 17 november 2023 om 20u15
zat 18 november 2023 om 20u15
vrij 24 november 2023 om 20u15
zat 25 november 2023 om 20u15
in Heilig Hart Heverlee
Georg Büchner werd geboren op 17 oktober 1813, als zoon van een chirurg uit Hessen (Duitsland). Zelf studeerde hij geneeskunde in Straatsburg. Hij was politiek bewogen en koesterde een heleboel revolutionaire ideeën, niet in het minst aangewakkerd door zijn studietijd in Frankrijk. Met zijn Saint-Simonische opvattingen die een utopisch socialisme vertegenwoordigden, lag hij mee aan de basis van de oprichting van de “Gesellschaft der Menschenrechte”. Door het schrijven van een pamflet “der Hessische Landbote” en zijn politieke activiteiten moest hij uit Hessen vluchten. Hij promoveerde vervolgens in Zürich en kreeg er een leerstoel aan de universiteit aangeboden.
Op literair vlak is hij, als avant-gardistische auteur, een van de meest opmerkelijke figuren uit de Duitse literatuur. Aanvankelijk schreef hij gedichten, verhandelingen, pamfletten en een novelle. Door zijn vroegtijdige dood bleef het aantal toneelstukken tot drie beperkt: Dantons dood (1835), Leonce en Lena (1836) en Woyzeck (1836). Elk van deze stukken breekt radicaal met de literaire traditie. Hierdoor blijven ze relevant voor de huidige, moderne maatschappij.
Op 23-jarige leeftijd overleed Büchner aan onderbuiktyfus. Waarschijnlijk werd hij tijdens een onderzoek met bacteriepreparaten besmet.
Het laatste toneelstuk dat Büchner schreef geraakte door zijn onverwacht overlijden in 1837 niet af. Hoewel zijn broer een stapel achtergelaten teksten uitgaf in 1850, zat Woyzeck hier niet bij. Dat was immers in een fel afgebleekte inkt geschreven en kon enkel door een chemische behandeling leesbaar gemaakt worden. De fragmenten werden dan ook pas in 1878 voor het eerst uitgegeven.
We krijgen in dit drama het leven van de arme soldaat Woyzeck voorgeschoteld. Hij doet zijn best om zijn vriendin Marie en hun buitenechtelijk kind te onderhouden. Financieel gaat het hen niet voor de wind. Om wat extra te verdienen, doet hij klusjes voor de kapitein. Hij snijdt aanmaakhout en scheert zijn overste dagelijks. Daarnaast speelt hij proefkonijn voor de legerdokter, die hem op een dieet van erwten zet en kijkt wat dat met een mens doet... De labiele toestand van Woyzeck roept vragen op. Heeft hij psychische problemen? Komen die voort uit de experimenten? Ziet hij gewoon spoken of heeft zijn Marie een verhouding met de Tamboer-Majoor? De onrust bij Woyzeck groeit doorheen het stuk. Zelfs zijn vriend Andres kan hem niet gerust stellen.
Büchner benadrukt in zijn geschriften vaak de uitzichtloze toestand van de onderdrukte mens. De sociale ongelijkheid in de maatschappij is voor hem een belangrijk pijnpunt. Hij is gekant tegen het klakkeloos gehoorzamen aan gevestigde instituten zoals het leger, de machthebbers en het geloof, of vooroordelen, die leiden tot een uitbuiting van de arme drommel.
Toch is dit stuk niet enkel kommer en kwel. Humor en tragedie gaan hand in hand. De voorliefde van de auteur voor onder andere circussen en rariteiten zorgen voor komische dubbele bodems.
Dat Woyzeck een klassieker is, is absoluut een feit en toch zien we dat het in het amateurtoneel allesbehalve veel gespeeld wordt. Geschreven door een jonge revolutionaire auteur in de 19e eeuw, fragmentarisch bewaard en zonder een eenduidige volgorde, dit alles lijkt veel regisseurs enigszins af te schrikken. Maar niet Bart Rasschaert. Hij nam de pen ter hand en herwerkte het stuk. Hij reduceerde het aantal spelers tot 6, probeerde er een logische volgorde in te houden en creëerde een einde zonder aan de wezenlijk essentie van Büchners tekst te prutsen. Dat op zich was al een huzarenstukje.
Bart Rasschaert
Bart is een nieuwe naam voor TH, maar tevens een bekend gezicht. 22 jaar geleden werkte hij mee aan het eindwerk van TH-oudgediende Lisbeth Vercruysse, samen met Bieke Jorissen. Toch duurde het tot nu om zijn debuut te maken op de Heverleese planken. Met veel enthousiasme herwerkte hij Woyzeck tot een wervelende voorstelling waar humor en drama met elkaar flirten, als muggen op je hand.
In de 31 jaar dat Bart toneel maakt speelde hij o.a. Frustration Island, Het Dagboek van Anne Frank en Who’s afraid of Virginia Woolf. De Burger-Edelman, Ge-tic-t, Mort en Alice zijn slechts enkele van zijn regies.
Bieke Jorissen
Bieke kennen we al langer bij Toneel Heverlee. Voor en achter de schermen draait ze inmiddels al 29 jaar mee. Als regisseur konden we haar aan de slag zien in Om 8 uur bij de ark, Blootsvoets in het Park, De Wilde Zwanen en Aan het eind van de Aspergetijd.
Met Bart regisseren was voor haar een unieke kans. Beiden hoopten al een tijdje om het stuk waarbij ze elkaar voor de eerste keer tegenkwamen ooit samen te realiseren.
Oude getrouwen en nieuwelingen gaan in deze productie hand in hand om het beste van zichzelf te geven.
Brecht Capiau, Guy De Smedt, Katrien Favoreel, Silvana Valente, Bram Van Holm en Andrew Wils zullen u dan ook een onvergetelijk avond bezorgen!
En daarnaast zijn er natuurlijk de vele helpende handen zonder wie het allemaal niet zou lukken.
Decor, rekwisieten, kostuums, kleding, licht en geluid, het werd uiteraard allemaal met de grootste zorg in gereedheid gebracht om u te verbazen, te verblijden en te vermaken.
Komen kijken is dus de boodschap!