TH-logo TH fotoTH fotoTH foto

Ifigeneia
Koningskind

van Pauline Mol

Productie

Pauline Mol bewerkte “Iphigeneia in Aulis” van Euripides in 1989 voor het toenmalige Tejater Teneeter uit Nijmegen (NL) en maakte er haar “Ifiginiea Koningskind” van. Volwassen jeugdtheatermakers laten zich graag inspireren door de “oer-thema’s” en de dramatische structuren van klassiekers. Ook deze tekst is een bewerking van een toneeltekst uit het wereldrepertoire, maar geeft er een zodanige invulling aan, dat er sprake is van een nieuwe toneeltekst. In dit geval: een stuk oorspronkelijk bestemd voor tieners. Een deel van de tekst sluit erg goed aan bij de belevingswereld van kinderen en jongeren. Dit, gecombineerd met het gebruik van een heldere taal, maakt het dit tot een erg sterk, en heel toegankelijk stuk theater. Toch is het stuk zoveel meer dan een stuk “jeugdtheater”. Ook voor een volwassen publiek is het een sterk en interessant stuk en blijft het overeind. Net daarom, dat we het ook bij Toneel Heverlee wilden programmeren. Mol schreef een versie, waarin de personages letterlijk tegen delen van de oorspronkelijke tekst aanlopen. Zo worden ze geconfronteerd met zichzelf en met de dunne lijn tussen hun wil en hun lot, hun familieband en hun functie, maar vooral tussen volwassen zijn en kind zijn.

Het grote verschil met de tragedie van Euripides is, dat deze Ifigeneia niet verteld wordt vanuit Agamemnons standpunt. Voor haar versie koos Pauline Mol resoluut voor het standpunt van het jonge meisje Ifigeneia. Daar waar Euripides vooral de evolutie van Agamemnon benadrukte en laat zien hoe hij het staatsbelang laat primeren op zijn vaderschap, geeft Pauline Mol treffend weer hoe een kind veel te snel volwassen moet worden.

Euripides

Het centrale thema is het groeiproces, dat Ifigeneia doormaakt. De ontwikkeling van meisje tot jonge vrouw en de relatie met haar vader. In haar bewerking confronteert Pauline Mol de toeschouwer dan ook met “levensvragen” als "Waarom hou ik als kind van mijn ouders?" en "In hoeverre moet je als kind ingaan op de wensen van je ouders?" Mede om dit vorm te geven is in deze versie het personage het kind ingevoerd. Het kind, dat in het begin bijna onlosmakelijk met Ifigeneia verbonden is, maar dat uiteindelijk door Ifigeneia wordt verlaten. De rol van het kind kent ook een andere functie: de klassieke rol van het koor in de Griekse tragedie. Samen met de oude man neemt zij de functie van het koor in de Griekse tragedie over.

Pauline Mol verlaat deels de structuur van een klassieke Griekse tragedie, maar weet dit op een bijzonder ingenieuze wijze te recupereren door te kiezen voor een filmische afwikkeling.

Maar Pauline Mol blijft kiezen voor de proloog en de epiloog en voor lange dialogen, afgewisseld met snelle replieken. Ze handhaaft het principe van het onafwendbare noodlot, omdat belangrijke principes niet met elkaar in overeenstemming te brengen zijn en zo slaagt ze er wonderwel in om een hedendaagse tragedie te schrijven. Pauline Mol verliest nooit voeling met de oorspronkelijke versie van Euripides. Soms laat ze de personages haar woorden gebruiken, dan weer spreken ze met de woorden uit het origineel. Maar steeds blijft deze schitterende tekst de verwoording van de moeilijke zoektocht naar eerlijke antwoorden en integere keuzes.

“Ifigeneia Koningskind” werd in seizoen 1989-1990 voor het eerst gespeeld door Tejater Teneeter in de regie van Liesbeth Coltof. De première vond plaats op 13 oktober 1989 in Het Badhuis in Nijmegen. 

De tekst werd - samen met bewerkingen van andere klassiekers - opgenomen in de bundel “Toneelteksten voor Jeugdtheater 2”. Het was die bundel die Karel Moons vond op het theaterfestival in het voorjaar van 1991. De tekst greep hem aan en hij besloot deze in 2000 te brengen met een groep jonge acteurs in Leopoldsburg, als afsluiting van een vijfjarige cursus met deze groep.

Deze “Ifigineia Koningskind” bij Toneel Heverlee is dus voor Karel de “tweede keer” dat hij met deze krachtige, mooie tekst aan de slag gaat. Maar voor hem is het geen herhaling. In de productie van 2000 werden alle rollen gespeeld door tieners. De hele cast was tussen de 14 en 18 jaar oud. Meisjes speelden mannen. Een jongedame van 16 speelde het kind van “maar” 8. Dat gaf een heel andere aanpak. De uitdaging van “Ifigineia Koningskind” bij Toneel Heverlee betekent dus voor Karel aan de slag gaan met een “leeftijdsgetrouwe” cast. Ook het werken vanuit een nieuwe enscenering – met andere geluidsfragmenten, veel aandacht voor kostumering, en een uitgekiende belichting in een sober decor – maakt van deze productie een knap werkstuk.

www.toneelheverlee.be - Contact - Laatst aangepast 7/5/2021 7:05